कञ्चनपुर । तीव्र सहरीकरण र यसको कारणले केही वर्षदेखि भँगेराको सङ्ख्या घट्दै गएको देखिन्छ। पुराना घरहरूको स्थानमा पक्की घरहरूको निर्माणले भँगेराको प्राकृतिक आवासको क्षति गरिरहेको छ।
“पहिले आँगनमा रमाइला भँगेरा खेलिरहेका हुन्थे, तर अब त्यस्ता दृश्य देख्न पाइँदैन। भँगेराको आवाज पनि सुनिँदैन,” शुक्लाफाँटा नगरपालिका–३ का पहरू दहितले भने। उनी भन्छन्, “अहिले केवल आक्कलझुक्कल भँगेरा देखिन्छ।”
त्यसोभए, तीव्र सहरीकरण र घर निर्माणका कारण भँगेराको बासस्थान नष्ट भएको छ। भँगेराको सङ्ख्या घट्नु चिन्ताको विषय भएको उनी बताउँछन्।
चराविज्ञ हिरूलाल डगौराका अनुसार, मोबाइल टावरबाट निस्कने विकिरणले भँगेराको दिशा पत्ता लगाउने प्रणालीमा असर पुर्याउँछ र प्रजनन क्षमतामा पनि प्रतिकूल प्रभाव पार्छ। साथै, मष्तिष्कमा असर गर्दा भँगेराको मृत्यु पनि भएको छ। ध्वनि प्रदूषण र विषादीको अत्यधिक प्रयोगले पनि भँगेराको मृत्युमा योगदान पुर्याएको छ।
कृषकहरूले विषादीको अत्यधिक प्रयोग गर्दा भँगेराको आहारा कम हुँदै गएको र काग, बिरालो र अन्य शिकारी चराले भँगेरालाई सिकार गर्ने कारण पनि सङ्ख्या घटेको डगौराले बताए। उनले भने, “भँगेरा जैविक विविधता र इकोसिस्टमका लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ, त्यसैले यसको संरक्षण गर्न विशेष ध्यान दिनुपर्छ।”
भँगेराको संरक्षणको लागि घरघरमा गुँड लगाउने प्रयास र छानामा दाना र पानीको व्यवस्थापन गर्नुपर्ने आवश्यकता छ। किसानहरूले संयमित तरिकामा विषादीको प्रयोग गरेर भँगेरालाई जोगाउन सक्छन्।
यसैगरी, भँगेराको संरक्षणको उद्देश्यले हरेक वर्ष मार्च २० मा भँगेरा दिवस मनाइन्छ, जसको नारा ‘म भँगेरालाई माया गर्छु’ रहेको छ। चरा संरक्षणका क्षेत्रमा काम गर्ने सङ्घसंस्थाले भँगेराबारे जनचेतना फैलाउने काम गरेका छन्, र कञ्चनपुरका स्थानीयहरूले घर वरिपरि २० मिनेट भँगेरा गणना गर्ने कार्य गरेका छन्।
प्रतिक्रिया